Vườn quốc gia Ba Bể với hệ động thực vật đa dạng và phong phú

Vườn quốc gia Ba Bể được thành lập năm 1992 thuộc tỉnh Bắc Kạn, trung tâm là Hồ Ba Bể. Đây là một vườn quốc gia (VQG), rừng đặc dụng cũng như khu du lịch sinh thái hấp dẫn của Việt Nam.

Giới thiệu về vườn quốc gia Ba Bể
Ngày 10/11/1992, vườn quốc gia Ba Bể được thành lập theo quyết định số 83/TTg của thủ tướng Chính phủ. Vườn có tổng diện tích là 7.610 ha. Bao gồm:

• Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt có diện tích là 3.226 ha.
  Phân khu phụ hồi tái sinh có diện tích 4.083,4 ha.
  Phân khu dịch vụ hành chính có diện tích là 301,4 ha.
  Diện tích mặt hồ hơn 300 ha.

Theo các nghiên cứu khoa học, vườn quốc gia Ba Bể được khẳng định là nơi đa dạng vệ sinh học. Có hệ sinh thái điển hình là rừng thường xanh trên núi đá vôi, hồ trên núi và rừng thường xanh đất thấp.

VQG Ba Bể nằm ở đâu?

• Vườn quốc gia Ba Bể nằm ở trên địa bàn của 5 xã Khang Ninh, Quảng Khê, Cao Thương, Cao Trĩ và Nam Mẫu, huyện Ba Bể, Bắc Kạn.
  Nằm ở tọa độ 105°36′55″ kinh đông và 22°24′19″ vĩ bắc, cao từ 150 – 1.098m so với mực nước biển. Phía Tây Nam có dãy núi Phia Boóc và có điểm cao từ 1.505 – 1.527m.
  Cách thành phố Bắc Kạn 50km, cách Hà Nội 250km về phía Bắc.

Hệ sinh thái của vườn quốc gia Ba Bể
Có hệ sinh thái Động Vật và Thực Vật đa dạng phong phú :

Hệ thực vật
Vườn quốc gia Ba Bể có đến 1281 loài thực vật thuộc 162 họ và 672 chi. Trong đó, có 600 loài cây thân gỗ, thuộc 300 chi và 114 họ. Rất nhiều loài thực vật quý hiếm, giá trị kinh tế cao có tên trong sách đỏ Việt Nam và Thế giới.

Nhiều loại cây gỗ quý hiếm, có giá trị kinh tế cao, thường bị khai thác trái phép. Ví dụ như Trúc dây, Đinh, Nghiến, Lim… Điển hình là trúc dây loài cây đặc hữu của VQG Ba Bể. Trúc dây thường mọc ở những vách núi, thân thả mành xuống hồ hình thành các bức mành xung quanh hồ tạo nên cảnh quan đẹp mắt.

Vườn quốc gia Ba Bể được đánh giá là trung tâm đa dạng, đặc hữu cao nhất về loài lan của nước ta và Đông Nam Á. Tại VQG có 182 loài lan khác nhau, một số là loài đặc hữu chỉ được tìm thấy duy nhất ở đây.

Hệ động vật

• Hệ động vật của vườn quốc gia Ba Bể cũng khá đa dạng, phong phú. Bao gồm:
• 81 loài thú, 22 loài được ghi tên trong sách đỏ Việt Nam.
  322 loài chim, thuộc 17 bộ, 47 họ và trong số đó có 7 loài được ghi trong sách đỏ Việt Nam.
  27 loài bò sát
  106 loài cá, được xác định là phong phú, đa dạng nhất nước ta.
  17 loài lưỡng cư.
  553 loài côn trùng và nhện.

Ở vườn quốc gia Ba Bể có một số loài đang bị đe dọa tuyệt chủng trên toàn cầu như cầy vằn bắc (Hemigalus owstoni), voọc đen má trắng (Trachypithecus francoisi). Tuy nhiên, số lượng cá thể của loài voọc đen má trắng còn lại rất ít.

Một số loài động vật quý hiếm được phát hiện ở VQG này như báo hoa mai, báo lửa, gấu ngựa.

Loài động vật đặc hữu của vùng Ba Bể là voọc đen (Presbytis francoisi) và cầy vằn (Hemigalus owstoni).

Hiện nay, loài voọc mũi hếch Bắc Bộ (cà đác) không còn xuất hiện ở vườn quốc gia Ba Bể nữa mà chỉ tìm thấy một nhóm ở Khu bảo tồn Na Hang gần Ba Bể.

Vấn đề môi sinh hiện nay của VQG Ba Bể
Môi trường môi sinh tại đây đang bị thiệt hại nặng nề bởi việc khai thác khoáng sản (mỏ sắt) ở lưu vực của hồ Ba Bể. Theo cuộc khảo sát, hồ Pé Lèng thuộc vườn quốc gia Ba Bể đã bị mất đến 1/3 diện tích. Nguyên nhân là do bị bồi tích ứ đọng. Trong tương lai nếu hiện trạng này không thay đổi thì hồ Ba Bể có thể bị lấp mất.

Du lịch vườn quốc gia Ba Bể
Đây là một điểm du lịch sinh thái hấp dẫn du khách nhờ sự đa dạng sinh học, phong cảnh thiên nhiên kỳ thú. Ba Bể là di sản thiên nhiên của ASEAN đã được công nhận vào năm 2004. Trước khi được công nhận, VQG Ba Bể được công nhận là khu rừng cấm hồ Ba Bể và là Khu danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử của nước ta.

Trung tâm của VQG là hồ Ba Bể. Đây được coi là viên ngọc xanh của đại ngàn và là địa điểm du lịch sinh tháu hấp dẫn du khách vào đầu xuân, hè.

Du lịch hồ Ba Bể
Hồ Ba Bể dài trên 8km, chiều rộng khoảng 800m, có chỗ rộng nhất đến 3km, độ sâu từ 20 – 30m. Ở giữa hồ hơi eo lại. Ba Bể có 2 đảo nhỏ nối lên ở giữa hồ. Một đảo được gọi là An Mã do nhìn giống như con ngựa đóng cương đang lội nước.

Hồ nằm trên độ cao 145m so với mực nước biển. Đây là hồ tự nhiên trên núi có ý nghĩa vô cùng quan trọng ở nước ta. Mặt hồ có diện tích khoảng 500ha, được bao bọc bởi các dãy núi đá vô có nhiều hang động caxtơ, suối ngầm. Nhìn toàn cảnh hồ như một bức tranh thủy mặc, cảnh đẹp mê người làm say đắm nhiều du khách tham quan.

Du khách tham quan hồ Ba Bể sẽ được dạo quanh hồ bằng thuyền độc mộc đặc trưng của dân bản địa. Hoặc có thể di chuyển bằng thuyền máy ra sông Năng để thăm quan nhiều danh lam thắng cảnh tự nhiên của nơi đây. Tối đến, du khách có thể ngủ ở nhà của người dân bản địa Nùng, Tày hoặc nhà gần hồ.

Thác Đầu Đẳng
Thác Đầu Đẳng cũng là một trong những điểm tham quan trong vườn quốc gia Ba Bể. Cách thị trấn Chợ Rã, Ba Bể, Bắc Kạn 16km; nằm trên sông Năng nơi tiếp giáp tỉnh Bắc Kạn và Tuyên Quang. Thác có chiều dài 2km, nằm ở giữa hai dãy núi đá vôi, có độ dốc lớn. Đây là nơi sông Năng bị chặn lại bởi các tảng đá lớn nhỏ xếp chồng lên nhau với độ dốc cao khoảng 500m tạo thành thác nước đẹp kỳ vỹ. Hòa với phong cảnh thiên nhiên rừng nguyên sinh hùng vĩ đã tạo nên vẻ đẹp hấp dẫn, khó quên.

Tại thác Đầu Đẳng còn xuất hiện cá chiên, loài cá hiếm hiện nay.

Động Puông
Du lịch khám phá vườn quốc gia Ba Bể không thể bỏ qua động Puông. Động nằm trên sông Năng, Ba Bể – Bắc Kạn, cách thị trấn Chợ Rã 5km.

Động Puông là nơi con sông Năng chảy dưới chân núi đá vôi qua các bờ vách đứng xuyên qua núi Lung Nham. Thuyền nhỏ di chuyển trong động chập chờn trong ánh sáng mờ ảo, thạch nhũ hình thù kỳ lạ hiện lên trước cửa động. Trong động Puông có đàn dơi với hàng chục vạn con trú ngụ và sinh sống.